2-1-4 خبر چیست؟

خبر بنیادی ترین مفهوم در مباحث مربوط به دروازه بانی در رسانه های خبری و دست مایه کار اصلی دروازه بانان در این رسانه هاست.

دروازه بانان خبر در عرصه کار خود به طور مرتب با خبر سروکار دارند و تصمیم گیری درباره انتخاب، چگونگی پردازش، سیاست گذاری، برجسته سازی و ارائه اخبار، اصلی ترین دغدغه روزانه آنها در رسانه های خبری است.

تاکنون تعاریف متعدد و مختلفی از خبر ارائه شده است:

"کاظم معتمدنژاد" استاد دانشگاه علامه طباطبایی خبر را اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی می داند (معتمدنژاد، 1368، 19). "نعیم بدیعی" نیز در جزوه آموزشی روزنامه نگاری خبری، خبر را چنین تعریف کرده: "خبر، گزارشی از رویدادهای واقعی و عینی است که می تواند دارای یک یا چند ارزش خبری باشد، چگونگی و نحوه ارائه این گزارش تحت تأثیر عوامل درون سازمانی و برون سازمانی شکل می‌گیرد" (بدیعی، 1368، 1).

یونس شکرخواه، در کتاب خبر چندین تعریف از خبر نقل کرده است که در اینجا به چند مورد آن می‌پردازیم:

1-   خبر، مجموعه ای از لغات و عبارات است که وقوع یا انجام کاری را اطلاع می دهد.

2-   اطلاعات مربوط به آنچه رخ داده است، خبر نامیده می شود.

3-   خبر، گزارش یک رویداد است، آنچه یک گزارشگر می نویسد خبر نامیده می شود (شکرخواه،1370، 4-2).

وی در این کتاب به مهمترین عناصر و ارزش های خبری نیز اشاره کرده که شامل عناصر و ارزش‌های زیر است:

- عنصر خبری چه کسی (که)، دارای ارزش خبری شهرت

- عنصر خبری چه چیزی (چه)، دارای ارزش خبری دربرگیری، شگفتی و فراوانی

- عنصر خبری کجا، دارای ارزش خبری مجاورت

- عنصر خبری چه وقت (کی)، دارای ارزش خبری تازگی

- عنصر خبری چرا

- عنصر خبری چطور (چگونه) (همان، 25).

 

 

 

2-1-5 تاریخچه خبر:

انتشار خبر از طریق وسایل ارتباط جمعی، در واقع از زمان اختراع و ساخت آن وسایل آغاز شد چراکه مهمترین هدف ساخت، اطلاع رسانی و آگاه کردن افراد جامعه از وقایع و رویدادهای روز بود. قبل از تولید انبوه مطبوعات و رادیو و تلویزیون، انتشار خبر در سطح جامعه و حتی در سطح بین‌المللی جریان داشت و از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.

به عبارت دیگر، آنچه از اخبار و رویدادهای معاصر به موقع به گوش افراد نمی رسید منجر به یک فاجعه می شد به طوری که قبل از اختراع تلگراف (1840) در سال 1815 دوهزار سرباز آمریکایی و انگلیسی در نبرد نیواورلئان یکدیگر را کشتند، زیرا خبر پیمان صلحی که دوهفته پیش از آن در بروکسل به امضا رسیده بود به موقع به دستشان نرسید (تافلر، 1372).

قبل از ابداع وسایل ارتباط جمعی، مردم از لحاظ خبری، متکی به مسافران، کشیش ها و منادیان شهری بودند و تنها عده ای از سیاستمداران و پادشاهان، پیام های مهر و موم شده دریافت می کردند که این پیام ها نیز خالی از شایعه نبودند (آلپورت). بنابراین می توان گفت انگیزه اساسی ساخت و تولید روزافزون وسایل ارتباط جمعی قبل از هرچیز رساندن خبر بود که تاقبل از آن تنها عده ای از سیاستمداران و پادشاهان پیام های مهم و استراتژیک را دریافت می‌کردند، در پی چنین تحولاتی سایر افراد جامعه از نعمت خبر برخوردار شدند به طوری که اطلاعات نادر، دیررس و پرهزینه و نامطمئن بیش از اندازه ارزان و تا حدی مطمئن شد (خلیفه، 1386، 48).

 

2-1-6 اهمیت اخبار و اطلاع رسانی:

اساسا رسانه های جمعی با خبر تولد یافتند. نخستین روزنامه های دنیا صرفاً برای انتقال اخبار منتشر شدند. به همین دلیل، در برخی از زبان های دنیا، نام نشریه از ترکیب واژه خبر و یک واژه دیگر درست می شود. به عنوان مثال در زبان انگلیسی به آن "کاغذ اخبار" اطلاق می شود که یادگاه همان کار انحصاری رسانه های مکتوب ادواری اولیه است (شکرخواه، 1374).

دنیای امروز دنیای ارتباطات است. در سطح بین المللی، همه مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین کشورها براساس اطلاعات و اخبار تازه و قابل اعتماد تنظیم می شود و در داخل یک کشور، سیاست ها و اقدامات دولت ها و نظرات و واکنش های مردم، بر مبنای خبرها و آگاهی ها از مسائل شکل می گیرد و رابطه مردم و مسئولان در کل دستگاه دولتی برقرار می شود (خلیفه، 1386، 49). که این خود گواهی است بر اهمیت اخبار و اطلاعات. هرچه بر اهمیت اخبار و اطلاع رسانی  افزوده شد، هم خود رسانه ها و هم فرایند ارتباط جمعی (آنچه رسانه ها انجام می دهند) بیشتر مورد مطالعه منظم قرار گرفته است.

 

2-1-7 تاریخچه بی بی سی:

«بی بی سی» در 14 نوامبر سال 1922 میلادی یعنی 2 سال بعد از تأسیس رادیو در جهان با نام «بنگاه سخن پراکنی بریتانیا» با مسئولیت محدود تأسیس شد. بودجه بخش جهانی بی بی سی توسط دولت و وزارت خارجه انگلیس تامین می شود. بخش فارسی رادیو بی بی سی از 8 دی 1319 آغاز به کار کرد. بخش "وب سایت فارسی بی بی سی" نیز از سال 1379 در اولین سال های گسترش اینترنت در ایران، آغاز به کار کرد. این تلویزیون، بخشی از سرویس جهانی بی بی سی است و سومین شبکه تلویزیونی بعد ازشبکه تلویزیونی انگلیسی و عربی به شمار می‌رود.

 شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی، فارسی زبانان آسیای مرکزی، خاورمیانه و اروپا را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. خبر، بخش عمده و مهمی از برنامه‌های این تلویزیون است. شبکه تلویزیونی فارسی بی بی سی به صورت رایگان از طریق ماهواره (هات برد و تل استار 12)، تلویزیون کابلی و نیز آنلاین از طریق سایت bbcpersian.com قابل دریافت است. این شبکه برنامه های روزانه خود را هر روز از ساعت 17 آغاز می‌کند و تا 1 بامداد ادامه می‌دهد. اما به روشنی نشان داد که در شرایط بحران ساعات برنامه های خود را افزایش می‌دهد. به طوری که در جریان انتخابات ریاست جمهوری و درگیری های خیابانی پخش خود را تا حدود 24 ساعت افزایش داد و از این ظرفیت بسیار موثر ارتباطی خود برای هدایت افکار عمومی بهره گیری کرد. تا پایان اغتشاشات تهران این ظرفیت پخش برنامه ها ادامه داشت و امروز با احتساب تکرار برنامه ها به حدود روزی 12 ساعت رسیده است.

(http://www.afghanews.ir/ShowDetails.aspx?NewsId=48047)

 

2-1-8 شبکه خبر:

شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران (IRINN) که در تداول عامه با نام شبکه خبر و یاکانال شش شناخته می‌شود، یکی از شبکه‌های تلویزیونی دولتی کشور ایران است که در مجموعه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مدیریت می‌شود. این شبکه به سبک شبکه‌های خبری مشهور جهان به پخش اخبار کوتاه و مشروح و برنامه‌های تحلیل خبر می‌پردازد. شبکه خبر در تابستان 1392 پخش شبانه روزی خود را آغاز کرده است. شبکه خبر توسط معاونت سیاسی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود، اما از واحد مرکزی خبر صدا و سیما مجزاست. با این وجود گزارش‌ها و تصاویر ارسالی توسط خبرنگاران واحد مرکزی خبر در شهرستان‌ها و کشورهای خارجی توسط شبکه خبر نیز پخش می‌شود. به همین دلیل این شبکه به جز خبرنگار مستقر در لندن، در خارج از شهر تهران فاقد دفتر نمایندگی است. خبرنگاران این شبکه برای پوشش برخی رخدادهای مهم به مأموریت‌های خارج از تهران نیز اعزام می‌شوند.

شبکه خبر سیمای جمهوری اسلامی ایران در ۲ آبان ۱۳۷۸ به صورت آزمایشی و پس از یکماه در ۲ آذر ۱۳۷۸ آغاز به کار کرد. در حال حاضر مدیریت این شبکه را اردشیر زابلی‌زاده بر عهده دارد.

این شبکه با ۶۱ بخش خبری جمعاً به مدت ۹:۳۰ ساعت در حال خبر رسانی می‌باشد. همچنین زیر نویس شبکه در موضوعات عمومی، سیاسی، اقتصادی، هواشناسی، مذهبی، ورزشی و... به مدت ۲۰:۳۰ ساعت جدیدترین اخبار را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. این شبکه چند استودیوی تخصصی را در مرکز فوریت‌های پلیس ۱۱۰، سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران و سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران راه‌اندازی کرده و با برقراری ارتباط تصویری آخرین اخبار این حوزه‌ها را به صورت مستقیم پخش می‌کند. شبکه خبر قصد دارد استودیویی را در بازار بورس تهران نیز راه‌اندازی کند. برخی از رخدادهای خبری مهم نیز توسط این شبکه به صورت زنده پخش می‌شود. سخنرانی شخصیت‌های مهم سیاسی ایران، کنفرانس خبری هفتگی سخنگوی وزارت خارجه و برخی جلسات مهم مجلس شورای اسلامی مانند جلسات رأی اعتماد یا استیضاح وزرا از آن جمله‌اند. به رغم فعالیت های این شبکه انتقاد هایی نیز بر آن وارد است برای مثال مشرق نیوز در گزارشی به قلم میلاد ذوالفقاری مهمترین ضعف شبکه خبر را نداشتن آرمان در فعالیت های خود خبر می‌دهد و آنرا شبکه ای خنثی مینامد (http://fa.wikipedia.org/wiki/)