مهدی شمخانی

-2 ضرورت واهمیت تحقیق:

یافته‌ها نشان می‌دهد که ماهواره‌ها از نظر ساختار تکنولوژی روز به روز پیشرفته‌تر می‌شوند و در فرآیند نظام جهانی 

ارتباطات، دسترسی مخاطبان را آسان‌تر می‌کنند. تجربه نشان می‌دهد که در ایران با وجود توسعة شبکه‌های تلویزیونی و متنوع‌سازی برنامه‌های داخلی و حتی برخوردهای فیزیکی، دایرة مخاطبان برنامه‌های ماهواره‌ای تنگ‌تر نشده است. تردیدی 

نیست که رسانه‌ها تأثیرگذاری عمیق و سریعی در شکل‌گیری نگرش‌ها و باورها نسبت به مسایل داخلی و بین‌المللی دارند 

و این مهم در کشور ما با حضور مثبت و فعال در عرصه‌های مختلف و با درک موقعیت منطقه‌ای و جهانی ایران اسلامی و 

روی آوری رسانه‌ها به کار حرفه‌ای و رویکرد تولیدی محقق خواهد شد.


با توجه به تعداد قابل توجه بینندگان شبکه بی بی سی فارسی در ایران، آگاهی از تکنیک های اطلاع رسانی، اطلاع از 

چگونگی جذب، اقناع و اعتمادسازی در مخاطبان، توسط این شبکه، ضروری ترین مسئله‌ای است  که مدیران رسانه ملی 

می توانند با این شناخت، به تقویت شبکه های داخلی و افزایش رضایت مخاطبان خود بپردازند.

 

در صنعت ارتباطات هیچ چیز مهمتر از کسب اعتماد مخاطبان و ایجاد اعتماد به رسانه ها نیست. اگر مردم یک جامعه مطمئن شوند که به آنها دروغ گفته نمی شود و سانسور اخبار و اطّلاعات به دلیل حفظ مصالح کشور است، آنگاه می توانند فقدان اطّلاعات و اعمال سانسور را تحمل کنند. این شرایط اعتماد مخاطبان به منبع پیام را همراه خواهد داشت. اعتماد به رسانۀ یکی از مهمترین دغدغه های فکری مسؤلان هر جامعه محسوب می شود و این موضوع تا جایی اهمیت دارد که اعتماد به رسانه همسطح با اعتماد به نهادهای سیاسی و حکومت در نظر گرفته می شود. اگر مخاطبان به اعتبار اخبار تلویزیون اعتقادی نداشته باشند، نمی توان از میزان تأثیرگذاری آن سخن گفت. در این صورت به تدریج رسانه های داخلی مخاطبان خود را از دست می دهند و مخاطبان به سمت رسانه های خارج از جامعه متمایل می شوند. پیشرفت تکنولوژی اطّلاع رسانی، دسترسی شهروندان جوامع را به منابع متعدد و متنوع پخش خبر آسان کرده است و این بحث وجود دارد که در ایران، گرایش به منابع اطّلاع رسانی خارجی همواره در حال افزایش می باشد (هاشم زهی و مهدوی، 1391، 178)

پژوهش حاضر سعی دارد مقایسه تطبیقی بین شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران و شبکه خبری بی بی سی فارسی زبان را در گستره فرصت‌های رضایت بخش و رقابت آن تجزیه و تحلیل نماید.

 

1-3 اهداف تحقیق:

1-3-1 هدف اصلی:

بررسی تطبیقی اعتماد مخاطبین نسبت به 2 شبکه خبر و BBC فارسی.

1-3-2 اهداف فرعی:

1.     بررسی نقش استفاده از سانسور در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه.

2.     بررسی نقش استفاده از منبع خبری معتبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه.

3.     بررسی نقش صحت خبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه.

4.     بررسی نقش سرعت انتشار اخبار در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه.

5.     بررسی نقش بی طرفی در خبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه.

 

1-4 سؤال‌های تحقیق:

1-4-1 سوال اصلی:

آیا اعتماد مخاطبین در 2 شبکه خبر و BBC فارسی متفاوت است؟

1-4-2 سوال‌‌های فرعی:

1.     آیا استفاده از سانسور در 2 شبکه خبر و BBC فارسی در اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه نقش دارد؟

2.     آیا استفاده از منبع خبری معتبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی در اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه نقش دارد؟

3.     آیا صحت خبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی در اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه نقش دارد؟

4.     آیا سرعت انتشار اخبار در 2 شبکه خبر و BBC فارسی در اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه نقش دارد؟

5.     آیا بی طرفی در خبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی در اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه نقش دارد؟

 

 

1-5 فرضیه‏های تحقیق:

1-5-1 فرضیه اصلی:

بین اعتماد مخاطبین نسبت به 2 شبکه خبر و BBC فارسی تفاوت معنی داری وجود دارد.

1-5-2 فرضیه‌های فرعی:

1.     بین استفاده از سانسور در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه تفاوت معنی داری وجود دارد.

2.     بین استفاده از منبع خبری معتبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه تفاوت معنی داری وجود دارد.

3.     بین صحت خبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه تفاوت معنی داری وجود دارد.

4.     بین سرعت انتشار اخبار در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه تفاوت معنی داری وجود دارد.

5.     بین بی طرفی در خبر در 2 شبکه خبر و BBC فارسی و اعتماد مخاطبین نسبت به این دو شبکه تفاوت معنی داری وجود دارد.

 

1-6 تعریف مفاهیم:

1-6-1 اعتماد:

به تکیه و اطمینان کردن افراد به یکدیگر، به نهادها و سازمان ها یا به حکومت و حاکمان، اعتماد می‌گویند. (شاه‌محمدی بنی، 1389، 185)

1-6-2 مخاطب:

به افراد یا گروه هایی از افراد گفته می شود که انفرادی یا دسته جمعی پیام هایی را به ویژه 

از رسانه های جمعی دریافت می دارند. در اصل و در ابتدا به گروه هایی از مردم که برای شنیدن یک گفتار، سخنرانی یا بحث در یک جا جمع می شوند گفته می شود(گیل و آدامز، 233،1384).

1-6-3 اخبار:

مجموعه اطلاعات در باره رویدادها که در نشریه درج یا از رادیو و نلویزیون پخش می شود.مجموعه معمولا از تعدادی خبر و گزارش تشکیل می شود و ممکن است با یک یا چند تفسیر همراه باشد (محمدی فر، 1378، 21).

1-6-4 شبکه فارسی زبان بی بی سی:[1]

شبکه فارسی زبان B.B.C  در 25 دی ماه سال 1387 همزمان با نزدیک شدن به برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران آغاز به کار کرد. (http://qkhabar.com/Default.aspx)

1-6-5 شبکه خبر:

شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران[2] که در تداول عامه با نام شبکه خبر و یا کانال شش شناخته می‌شود، یکی از شبکه‌های تلویزیونی دولتی کشور ایران است که در مجموعه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مدیریت می‌شود. این شبکه به سبک شبکه‌های خبری مشهور جهان به پخش اخبار کوتاه و مشروح و برنامه‌های تحلیل خبر می‌پردازد (http://fa.wikipedia.org/wiki)

 

1-7 روش تحقیق:

روش تحقیق این پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است که در آن محقق به بررسی و شناسایی عوامل پرداخته است.

 

1-8 جامعه آماری:

جامعه آماری این تحقیق را شهروندان شهر تهران تشکیل می‌دهند که تعداد آنها ۸،۴۲۹،۸۰۷ نفر است (WWW.Amar.org.ir).

 

1-9 حجم نمونه و روش نمونه‌گیری:

در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شده است. روش کار به این صورت بوده که ابتدا تهران را به پنج منطقه جغرافیایی از نواحی شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقسیم می کنیم. آن گاه از هر منطقه یک ناحیه و از هر ناحیه یک محله و از هر محله چند بلوک را بصورت تصادفی انتخاب می کنیم. در این تحقیق، حجم نمونه براساس فرمول کوکران 384 نفر محاسبه گردید.

 

1-10 قلمرو مکانی و زمانی:

این تحقیق در پاییز سال 1393 در شهر تهران انجام گرفته است.

 


[1] B.B.C

[2] IRINN